Buzagi Bakim Ve Beslenmesi

BUZAĞI BAKIM VE BESLENMESİ

İneklerin çoğu yardıma ihtiyaç duymadan doğururlar. Normal doğumun ilk aşamasında yavruyu çevreleyen zarların bir bölümünün oluşturduğu su kesesi vulvadan dışarı çıkar. Zorunlu olmadıkça doğuma müdahale edilmemelidir. Baş ve ayaklar görüldükten sonraki 1 saat içerisinde şayet doğum gerçekleşmemiş ise yardım gerekebilir.

Doğan buzağıya azami özen gösterilmelidir.

 

ü  Doğum gerçekleşir gerçekleşmez yavrunun ağız ve burnundaki müköz (sümüksü) kalıntı temizlenmeli, göbek kordonu doğum esnasında dipten kopmuş ise bu bölgeye tentürdiyot üç gün boyunca günde iki kez sürülmelidir.

ü  Göbek kordonu dipten kopmamış ise karnına en yakın kısımdan başlayarak kordon aşağıya doğru sıvazlanmalı ve içindeki sıvı boşaltılmalıdır. Daha sonra içine tentürdiyot akıtılan göbek kordonu karına 4-5 cm uzaklıktan antiseptiğe batırılmış bir iple bağlanmalı ve bağlanan noktanın 3-4 cm altından temiz bir makasla kesilmelidir. Bu bölgeye 3 gün süre ile günde iki defa tentürdiyot uygulanmalıdır.

ü  Doğumdan sonra inek yavrusunu yalayarak yavrunun kurumasına hem de dolaşımın hızlanmasına yardımcı olur. Eğer inek herhangi bir nedenle bu işi yapmıyor ise buzağının üzerine hafif tuz serpilerek yalaması teşvik edilmeli veya kuru bir bez veya yataklık kullanılarak buzağı iyice silinmeli ve kurutulmaya çalışılmalıdır.

ü  Normal bir buzağı doğumundan yarım saat sonra ayağa kalkar ve bir saat içerisinde annesini emmeye çalışır. Buzağı emmeden memeler uygun bir antiseptik ile temizlenmelidir.

ü  Eğer yavru annesini emerse ineğin sağımı sırasında devamlı yavrunun emmesini isteyeceğinden sağım zorlaşır ve verim düşüklüğü meydana gelir. Ayrıca memeden emen yavrunun ne kadar süt içtiği de bilinemez. Bu nedenle mümkünse ağız sütü sağılarak biberon ile yavruya içirilmelidir.

ü  Doğumu takiben üretilen ağız sütü; normal süte göre daha fazla kuru madde (%22) , protein, yağ, mineral, vitamin ve buzağının hastalıklardan korunmasına yardımcı olacak bağışıklık maddelerine sahiptir.

ü  Buzağın doğumu müteakip en kısa sürede (1 saat içerisinde) ağız sütü içmesi sağlanmalıdır. Düveler ve ikinci doğumunu yapan genç inekler yeterli miktarda antikor oluşturamayabilirler. Bu nedenle gerekirse olgun ineklerden alınacak ağız sütü ile yavrular desteklenmelidir.

Buzağı Yaşı	Besleme/Yemleme
1-5 Günler	Yeni doğan buzağıya doğumdan sonra mümkün olan en kısa sürede (2 saati geçmemeli) en az 3 kg civarında ağız sütü verilmeli, aynı miktarda ağız sütünü 12 saat sonra tekrar alması sağlanmalıdır  (Mümkünse ilk 5 gün 2kg X 3 öğün = 6 kg anne sütü içirilmeli).  Buzağılar ilk 5 gün sadece anne sütü (kolostrum) ile beslenmelidir.
6-27 Günler	Temiz ve ılık süt ya da süt ikame yeminden /buzağı başlangıç yemi (35-37 ºC) günde iki öğünle canlı ağırlığının % 10’u kadar, soğuk havalarda (-10 ile –15 derecenin altındaki sıcaklıklarda) % 25-50 ek kuru madde verilmelidir. - 6. günde buzağının tüketimine 10-15 gr Buzağı Başlangıç Yemi sunulur. -Buzağının önünde her zaman içilebilir temiz su bulundurulmalıdır. -21. günden itibaren kaliteli kuru ot buzağının önüne konulmalıdır.
28-56 Günler	Rumende arzu edilen şekilde fermente olan ve rumen gelişimini sağlayan buzağı başlangıç yemi doğumu takip eden 28 günden itibaren buzağının serbest tüketimine sunulmalıdır. Buzağının ihtiyacı olan protein, enerji ve diğer besin öğelerini karşılayacak buzağı başlangıç yeminin pelet kalitesi yüksek olmalıdır.   Buzağı başlangıç yemi tüketime bağlı olarak, süt ya da süt ikame yemi % 25-50 azaltılmalıdır. Günlük buzağı başlangıç yemi tüketimi arzulanan düzeye (1 kg)  gelince süt ya da süt ikame yemi kesilebilir. -Buzağının önünde her zaman içilebilir temiz su bulundurulmalıdır. -Buzağının ilk 2 (iki) ayında geniş kapasiteli bir rumen gelişimi için, bol miktarda kaliteli kaba yem tüketmesi gerektiği unutulmamalıdır. -3 aylık yaştan önce silaj yemlemesi ve otlatma yapılmamalıdır.  Çünkü yüksek rutubet oranı kuru madde tüketimini sınırlayabilir.

 

Buzağıların barınaklarına özen gösterilmelidir.

Buzağılara doğumdan hemen sonra yaşamlarını sağlıklı olarak sürdürebilecekleri barınak koşulları sağlanmalıdır. Bu amaçla;

ü  İneklerin bulunduğu ortamda çoğalma imkanı bulan zararlı mikroorganizmlar ve parazitlerin buzağılara bulaşmaması ve buzağılara daha kontrollü barınma ortamı sağlanması için buzağılar; ineklerden (yetişkin hayvanlardan) kesinlikle ayrı bir dış ortamda barındırılmalıdır.

ü  Barınak; hakim rüzgarlara karşı korunaklı, temiz, havadar, kuru ve aydınlık olmalı; buzağılar kesinlikle hava cereyanında kalmamalıdır.

ü  Ahır içi iklim kontrolünün zor olması nedeniyle buzağılar ilk ağız sütü aldıktan hemen sonra bireysel olarak izlenmesi/kontrolü, hastalıklardan ve yaralanmalardan korunması için dışarıdaki bireysel buzağı kulübelerine veya bölmelerine alınarak bağlamadan 8 hafta süreyle kalması sağlanmalıdır

ü  Bölmeler; buzağıların birbirlerini görebilecek fakat temas edemeyecekleri, birbirlerini ememeyecekleri şekilde düzenlenmelidir. Buzağı kulübesinin eni 100-120 cm, yüksekliği 85-90 cm. boyu 2,70-3,30 cm. olmalıdır. (Buzağı refahı açısından buzağı kulübesi alanı en az 1,5 m² ve gezinme yeri 1,5-1,8 m² olmalıdır.)

ü  Üç haftadan yaşlı buzağılar birlikte yaşamaya alışabilmeleri için grup halinde, serbest yetiştirilebilir. Süt emme döneminden (8 hafta) sonra veya en erken 3 haftalık yaşta buzağılar 3-5 buzağının bulundurulabileceği en az 6 m2’lik gurup bölmesine (padok) alınmalıdırlar. Başlangıçta buzağı başına 1,3 m2, daha sonra 1,8 m2 yer gerekmektedir.

ü   “Altlık satın alınabilecek en ucuz ilaçtır." Soğuk olduğunda altlık olarak kullanılacak buğday-arpa sapları, daha sıcak tutması için buzağıların yuva kurmalarını sağlayacak uzunlukta olmalıdır. Buğday-arpa sapı, kaba veya toz talaş kadar etrafa savrulmaz. Ancak kaba veya toz talaş; dahaemici ve daha iyi sinek kontrolü sağlar.

ü  Güneş ışınlarının buzağının kemik ve vücut gelişimini olumlu yönde etkilediği unutulmamalıdır. Buzağı barınakları mutlaka yeterince güneş ışığı alabilecek şekilde planlanmalıdır.

ü  Buzağı kulübesinin yönü kış aylarında güneşten en iyi yararlanmayı sağlanması bakımından güneye, yazın ise aşırı öğlen güneşine maruz kalmaması için doğuya bakacak şekilde yerleştirilmelidir.

ü  Kulübelerde yetişen buzağılar, temiz hava ve bol güneşin yanı sıra bölgenin tabi şartlarına adapte olduklarında yetişkin döneminde de hastalıklara karşı daha dirençli olmaktadır. 

ü  Çalışanlar, yaşça küçük (genç) hayvanlardan çalışmaya başlayıp yaşlı hayvanlara doğru yönelmelidir. Mümkünse bir kişi sadece buzağılara bakmalıdır.

ü   “İşletmede bir yer kirli ise her yer kirlidir” ilkesi ile hazırlanan biyogüvenlik planı dahilinde buzağı barınaklarının hijyenine özen gösterilmelidir.

            Önemli ekonomik kayıplara yol açan buzağı ishallerini önlemek için;

ü  Sürüde sağlıklı inekler oluşturarak, doğacak yavrulara koruyucu maddelerin aktarılması temin edilmelidir.

ü  Yavruyu ishallerden korumak için gebe ineğe koruyucu aşı uygulanmalıdır.

ü  Sürüde iç parazit muayenesi yapılarak, gerekirse paraziter mücadele yapılmalıdır.

ü  Doğum odası ılık ve temiz tutulmalı, doğumdan sonra temizlenip dezenfekte edilmelidir.

ü  Buzağılara içirilen süt; taze ve vücut sıcaklığında (36-37 0C),  su ve süt verilen kaplar temiz olmalı; kova yerine biberonlar tercih edilmeli ve biberon deliklerinin geniş olmasına dikkat edilmelidir.

ü  Buzağıdan artmış kolostrum buzdolabında saklanmalıdır. Kolostrum 24 saatte kadar 40C buzdolabında bekletilebilir. Daha uzun süre saklamak için ise dondurulmalıdır.

ü  Buzağıların tüketimine sunulmasında her zaman taze kolostrum tercih edilmelidir.

ü  Doğumdan sonra mümkünse ilk bir saat içerisinde 3 litre kolostrumun biberonla buzağı tarafından tüketilmesi sağlanmalıdır.

ü  Buzağılar arasında ishal çok süratle yayılır. Bu nedenle şişeler, kovalar ve ağız sondaları dezenfekte edilerek bulaşma riskini azaltılmalıdır.

ü  Hasta hayvanlar derhal sağlıklı hayvanlardan ayrılmalıdır.

ü  İyi drenajı olan buzağı kulübeleri kullanılmalıdır.

ü  Genel sanitasyon tedbirleri kapsamında; iğne uçlarını sıkça değiştirerek, dışkı ile kaplı, nemli ortamlarda buzağılara aşı yapmaktan kaçınılmalıdır.

ü  Bir ishal salgınında, erken tanı ve tedavi çok önemlidir. İshal başladıktan 12 saat içinde dışkı örneklerini teşhis için laboratuvara gönderilmelidir.

ü  İshalleri engellemek ve salgınları tedavi etmek için veteriner hekiminizin hazırlamış olduğu mücadele planı dahilinde hareket edilmelidir.

Buzağılarda; boynuz köreltme ve fazla meme uçlarının kesilmesi;

±  Hayvanların birbirlerine ve bakıcılara zarar verme tehlikesini azaltmak amacıyla elektrikli boynuz köreltme aletiyle boynuzların büyümesini sağlayan hücrelere zarar verilerek boynuz köreltilir. Bu amaçla hazırlanmış kimyasal maddeler de (kostik soda) boynuz köreltmede kullanılabilir. Buzağı 20-30 günlük olunca boynuz köreltilmelidir.

±  Memelerin görünüşünü bozan, sağımda güçlük oluşturan ve mastit tehlikesini artıran fazla meme uçlarının erken dönemde alımının boynuz köreltme ile birlikte yapılmasında fayda vardır. Arka meme bölümleri arasındaki fazla meme ucunun alınması için bölgenin temizlenerek dezenfekte edildikten sonra keskin bir makasla alınması yeterlidir.