Celerme
KOYUNLARDA ENTEROTOKSEMİ (ÇELERME) HASTALIĞI-Ani ölümlere neden olan bir hastalık olduğundan yüksek ekonomik kayıplara yol açar.
-Her yaş koyunda görülse de, en çok kuzularda ve toklularda rastlanmaktadır. Hastalık her bölgede görülebilir. Ölüm oranı %100 dür.
AŞAĞIDAKİ ŞARTLAR, ENTEROTOKSEMİ HASTALIĞININ OLUŞUMUNDA ÖNEMLİ ROL OYNAR:
-Hayvanların büyüme ve gelişme devresinde bulunmaları,
-Gelişme hızının yüksek ve kondisyonlarının iyi olması,
-Süt emme devresinde, kuzuların aşırı miktarda süt emmesi,
-Hububat ağırlıklı rasyonlarla besleme,
- Kaba yemlerle beslenmekte olan hayvanların, birdenbire yoğun bir şekilde, hububat ağırlıklı kesif yemlerle beslenmeye başlanması,
-Körpe veya dane tutmaya başlamış hububat türünden otlar bakımından çok zengin olan meralarda veya tarlalarda otlatma,
-Kuzularda tenya (iç parazit) invazyonları. ENTEROTOKSEMĠ, esas olarak koyunlara mahsustur. Seyrek olarak sığırlarda, bol sütle beslenen buzağılarda, keçi ve develerde de görülür.
Sürü hayvancılığı için en kritik olan mevsim ilkbahar sonları ve yaz aylarıdır. Her yaş koyunda görülse de, en çok kuzularda ve toklularda rastlanmaktadır.
BELİRTİLERİ:
-Hastalık çoğunlukla çok hızlı bir seyir takip ettiği için, hayvanın ne zaman hastalanıp, öldüğünü çoğu zaman takip etmek mümkün olmaz. Az bir zaman önce sapasağlam olduğu bilinen hayvanın merada veya ağılda ölüsü bulunabilir.
Hastalığın daha hafif seyrettiği olaylarda ise;
- Yem yemeyi birden kesme,
- Durgunluk, esneme, yüz kaslarında seğirme gibi belirtiler görülebilir.
- Bazen hastalık süresi 12-24 saat sürebilir.
- Hasta hayvan sürünün arkasında kalır, yürürken yalpalar ve ağızdan köpük tarzında salya akıntısı gelir.
- Dönme hareketleri yapar, solunum durur ve aniden düşerek ölür.
HASTALIĞIN KESİN TEŞHİSİ,
Laboratuar muayenesi sonucunda yapılmaktadır. Kadavra çabuk bozulduğundan, otopsi kısa sürede yapılmalı ve laboratuar yakınsa, böbrekler ve bağırsaklardan iki üç parça uçlarından iple bağlanarak kesilir ve içeriğiyle birlikte alınarak gönderilmelidir.
TEDAVİ VE KORUMA: Hastalık çok hızlı seyrettiğinden, tedavi imkanı yoktur.
-Ani yem değişikliği yapmak,
- Hayvanların önlerinde daima kaba yem bulundurmak,
- Hasadı yapılmış ekin tarlalarında (anızda) otlatmamak gibi beslenme konusunda önlemler alınabilir.
HASTALIĞIN İLAÇLA TEDAVİSİ YOKTUR. EN ETKİN KORUMA YOLU HASTALIK GÖRÜLMEDEN AŞILANMA YAPILMASIDIR.
EN GARANTİLİ YÖNTEM,
- Hastalık mevsiminden 1-1,5 ay önce ilkbahar ve sonbaharda hayvanların aşılanmasıdır.
- Kuzular ilk yıl iki defa aşılanırsa, sonraki yıllarda tek aşılama yeterli olabilir.
Hayvanların yetiştirilme yönlerine göre çeşitli aşılama programları hazırlanabilir. Ülkemizde uygulanan aşılama şekli sütten kesilmiş kuzu, toklu ve koyunlara uygulanan aşılama programıdır. Koyun ve keçilere ilk aşılamadan 6 ay sonra yapılacak ikinci bir aşılama, doğacak olan kuzulara bağışıklık sağlaması açısından çok önemlidir.
